Quý ba là giai đoạn từ tuần 28 đến khi em bé chào đời. Đây là chặng cuối của hành trình mang thai, cũng là lúc cơ thể mẹ có nhiều thay đổi rõ rệt và dễ mệt mỏi hơn. Dưới đây là những điều quan trọng mẹ cần lưu ý để chăm sóc sức khỏe cho cả mẹ và bé trong giai đoạn này.
1. Bé phát triển như thế nào?
Trong ba tháng cuối, bé phát triển gần như hoàn thiện:
– Tăng cân nhanh: Từ khoảng 2,7–4 kg, dài khoảng 48–53 cm.
– Đổi tư thế: Bé thường quay đầu xuống vào khoảng tuần 36 để chuẩn bị cho lúc sinh.
– Biết phản ứng: Bé có thể mở mắt, nghe tiếng mẹ, mút tay, khóc và cả… mỉm cười.
– Não và phổi phát triển mạnh: Đặc biệt là não, phổi, thận, các lớp mỡ dưới da và cơ bắp.
– Xương sọ mềm: Giúp bé chui ra dễ dàng hơn khi sinh thường.
– Với bé trai: Tinh hoàn bắt đầu di chuyển xuống bìu.
– Lớp bảo vệ: Bé được bao bọc bởi lớp sáp trắng (vernix) và lông tơ (lanugo), hai thứ này sẽ rụng dần vào tuần 40.
2. Cơ thể mẹ thay đổi ra sao?
– Cơn gò Braxton Hicks: Mẹ có thể cảm nhận những cơn gò nhẹ không đều, thường xuất hiện vào cuối ngày hoặc sau khi vận động. Nếu thấy gò đều, đau tăng dần hoặc hơn 3 cơn trong 1 giờ, cần đi khám vì có thể là dấu hiệu chuyển dạ thật.
– Đau lưng: Do tử cung lớn, cơ bụng bị kéo căng, dây chằng giãn ra. Mẹ nên ngồi ghế có tựa lưng tốt, không đứng quá lâu, mang giày đế thấp và đi bộ nhẹ nhàng mỗi ngày. Có thể dùng đai đỡ bụng, chườm ấm hoặc chườm lạnh nếu cần.
– Khó thở: Thai lớn gây chèn ép cơ hoành. Mẹ nên nằm nghiêng thay vì nằm ngửa, giữ tư thế thẳng lưng khi ngồi và tập thở nhẹ giúp giảm mệt.
– Đánh trống ngực: Có thể xảy ra do tử cung lớn chèn ép tuần hoàn máu. Nếu kèm theo đau ngực hoặc khó thở, mẹ nên đi khám ngay.
– Ợ nóng, táo bón: Hormone thai kỳ làm chậm tiêu hóa, tử cung chèn ép ruột. Mẹ nên ăn nhiều bữa nhỏ, tránh đồ chiên, cay, nhiều cà chua. Ăn nhiều chất xơ, uống đủ nước và đi bộ nhẹ nhàng. Không tự ý dùng thuốc nhuận tràng nếu không có chỉ định.
– Đi tiểu nhiều, són tiểu: Thai chèn ép bàng quang khiến mẹ đi tiểu thường xuyên hoặc són tiểu khi ho, cười. Mẹ nên tập bài Kegel và dùng băng vệ sinh nếu cần. Nếu thấy rò rỉ dịch trong, nghi là nước ối, cần đi khám.
– Tĩnh mạch giãn, trĩ, nổi gân: Do áp lực tăng lên và thay đổi tuần hoàn. Nên kê chân cao khi nằm, tránh đứng lâu, mặc đồ thoải mái, ăn nhiều chất xơ, uống đủ nước. Có thể ngâm nước ấm hoặc dùng thuốc bôi theo hướng dẫn bác sĩ.
– Mệt mỏi, mất ngủ: Do thai lớn khiến mẹ khó ngủ, đau lưng, hay đi tiểu đêm. Mẹ ên hạn chế dùng điện thoại trước khi ngủ, kê gối sau lưng hoặc giữa hai chân, và nghỉ ngơi khi có thể.
– Ngực rỉ sữa: Một số mẹ thấy ngực tiết ra sữa non (vàng nhạt) khi gần đến ngày sinh. Đây là hiện tượng bình thường.
– Ra nhiều dịch âm đạo: Là hiện tượng sinh lý trong thai kỳ, tuy nhiên nếu dịch có mùi hôi, ngứa, hoặc đổi màu, cần đi khám để loại trừ nhiễm trùng.
– Phù nhẹ: Tay chân, mặt có thể sưng nhẹ. Gác chân cao khi nằm, nghỉ ngơi đủ giúp giảm bớt. Nếu phù nặng, kèm đau đầu và mờ mắt, nên đi khám ngay vì có thể là dấu hiệu tiền sản giật.
3. Khám thai và tiêm ngừa trong 3 tháng cuối
– Khám thai: Từ tuần 28, mẹ nên khám 2 tuần/lần, sau tuần 36 thì mỗi tuần 1 lần.
– Theo dõi: Cân nặng, huyết áp, nước tiểu, nhịp tim thai, thai máy…
– Tiêm ngừa: Cúm, Uốn ván, Tdap (uốn ván – ho gà – bạch hầu)
– Xét nghiệm: Liên cầu khuẩn nhóm B tuần 36–37 để dự phòng lây truyền khi sinh.
4. Chuẩn bị sinh: những việc mẹ cần làm
– Lên kế hoạch sinh: Sinh thường hay sinh mổ, có dùng giảm đau không, ai sẽ đi cùng mẹ vào phòng sinh…
– Chuẩn bị túi đi sinh: Từ tuần 36 nên soạn sẵn giấy tờ, quần áo cho mẹ và bé, đồ dùng vệ sinh cá nhân…
– Chọn nơi sinh: Đăng ký bệnh viện, trao đổi trước với bác sĩ để biết quy trình sinh và các lựa chọn an toàn.
5. Khi nào cần đi khám ngay?
Nếu có một trong các dấu hiệu sau, mẹ nên gọi bác sĩ ngay:
Đau bụng nhiều, gò tử cung đều và đau tăng dần
Chảy máu âm đạo hoặc rỉ nước ối
Thai máy yếu hoặc không thấy bé đạp
Đau đầu dữ dội, hoa mắt, phù mặt tay
Nôn ói nhiều, chóng mặt, mệt mỏi bất thường
Sốt cao > 38.5°C
Đánh trống ngực kèm khó thở hoặc đau ngực
Đi tiểu buốt, tiểu rắt
Kết luận
Giai đoạn cuối thai kỳ có thể làm mẹ cảm thấy nặng nề và nhiều cảm xúc đan xen. Những thay đổi trong cơ thể là điều bình thường, nhưng nếu có gì khiến mẹ lo lắng, nên trao đổi với bác sĩ. Mẹ nên nghỉ ngơi hợp lý và chuẩn bị tinh thần cho ngày bé chào đời nhé.
___
Đọc thêm: 3 tháng đầu thai kỳ: cần lưu ý gì?
Đọc thêm: 3 tháng giữa thai kỳ: cần lưu ý gì?
___
Tài liệu tham khảo
Mayo Clinic, 2025. 3rd trimester pregnancy: What to expect.
___
**Vui lòng đọc kỹ yêu cầu về Bản Quyền-Cộng Tác trước khi sao chép hoặc trích dẫn nội dung và hình ảnh của blog
Để lại một bình luận