NHỮNG VẤN ĐỀ THƯỜNG GẶP KHI CHO CON BÚ

Giai đoạn cho con bú, mẹ có thể gặp phải một số vấn đề như đau núm vú, tắc tia sữa hay lo lắng về lượng sữa không đủ. Bài viết này sẽ giúp mẹ hiểu rõ hơn nguyên nhân của những vấn đề này và cách khắc phục, giúp việc nuôi con bằng sữa mẹ trở nên nhẹ nhàng và thuận lợi hơn.

Nội dung bài viết

1. Núm vú bị đau hoặc tưa

Nguyên nhân:

– Bé chưa ngậm đúng cách, chỉ ngậm đầu ti mà không ngậm sâu vào quầng vú, khiến núm vú bị ma sát quá nhiều.

– Núm vú bị khô, nứt do cơ địa, thời tiết hanh khô

– Sử dụng máy hút sữa không đúng cách hoặc chọn đầu hút quá mạnh.

Cách khắc phục:

✅ Điều chỉnh tư thế bú: Giúp bé ngậm sâu vào quầng vú, không chỉ ngậm đầu ti. Khi bú đúng, mẹ sẽ không cảm thấy đau.

✅ Bôi sữa mẹ lên núm vú sau khi bú: Sữa mẹ có tác dụng dưỡng ẩm và giúp lành vết thương tự nhiên.

✅ Sử dụng kem dưỡng núm vú: Chọn loại thành phần nguyên chất, không gây hại cho bé khi bú.

✅ Hạn chế dùng máy hút sữa khi núm vú đang tổn thương: Nếu cần hút sữa, nên giảm lực hút và dùng phễu vừa vặn với kích thước đầu ti.

2. Không đủ nguồn sữa mẹ

Một trong những lo lắng phổ biến nhất của mẹ trong giai đoạn cho con bú là sợ mình không đủ sữa cho bé. Tuy nhiên, không phải lúc nào cảm giác “sữa ít” cũng đồng nghĩa với việc bé bú không đủ.

Dấu hiệu cho thấy bé đã bú đủ sữa:

– Bé đi tiểu ít nhất 6–8 lần mỗi ngày, nước tiểu có màu vàng nhạt, không nồng mùi.

– Bé tăng cân đều đặn: khoảng 125–200g/tuần trong 3 tháng đầu đời.

– Sau khi bú, bé thường thoải mái, ngủ ngon và ít quấy khóc.

Nguyên nhân khiến lượng sữa mẹ ít:

– Không cho bé bú thường xuyên: Nếu thời gian giữa các cữ bú quá xa hoặc bé bú ít lần trong ngày, tuyến sữa sẽ không được kích thích đủ để tạo sữa.

– Bé ngậm vú chưa đúng cách: Khi ngậm không sâu vào quầng vú, bé sẽ bú không hiệu quả, khiến sữa không được rút ra hết, lâu dần làm giảm lượng sữa tiết ra.

– Mẹ căng thẳng, mệt mỏi, thiếu ngủ: Tâm lý lo lắng, áp lực hoặc cơ thể mệt mỏi có thể ảnh hưởng đến hormone tạo sữa (prolactin và oxytocin), làm giảm lượng sữa tiết ra.

– Chế độ dinh dưỡng và nước uống chưa đủ: Việc ăn uống không đầy đủ chất dinh dưỡng, ăn kiêng quá sớm sau sinh, hoặc uống ít nước cũng có thể ảnh hưởng đến việc tạo sữa.

Cách kích thích sữa về nhiều hơn:

✅ Cho bé bú theo nhu cầu: Ít nhất 8-12 lần/ngày, cả ngày lẫn đêm.

✅ Cho bú cả hai bên ngực: Khi bé bú xong một bên, đổi bên để kích thích cả hai tuyến sữa.

✅ Massage ngực trước khi cho bú: Giúp kích thích tuyến sữa hoạt động hiệu quả.

✅ Uống đủ nước: Mỗi ngày mẹ nên uống từ 2,5 đến 3 lít nước (bao gồm nước lọc, nước canh, sữa…) để đảm bảo cơ thể đủ nước tạo sữa

✅ Giữ tinh thần thoải mái: Tâm trạng lo lắng, mệt mỏi có thể làm giảm hormone liên quan đến việc tiết sữa.

3. Căng tức ngực – Khi sữa về quá nhiều

Nguyên nhân:

– Những ngày đầu sau sinh, cơ thể chưa điều chỉnh lượng sữa phù hợp với nhu cầu của bé.

– Bé bú không hết sữa, làm sữa bị ứ đọng trong ngực.

– Cho bé bú không đúng cách, làm sữa không được giải phóng hết.

Cách xử lý:

✅ Chườm ấm trước khi cho bú: Dùng khăn ấm đắp lên ngực vài phút trước cữ bú giúp làm mềm mô vú và giúp sữa chảy dễ hơn.

✅ Vắt bớt sữa nếu ngực quá căng: Chỉ vắt vừa đủ, không nên vắt hết vì có thể khiến cơ thể hiểu nhầm là bé cần nhiều sữa hơn, từ đó lại tiết sữa nhiều hơn.

✅ Cho bé bú thường xuyên: Không nên đợi đến khi ngực quá căng mới cho bé bú. Việc cho bú đều đặn giúp duy trì dòng chảy sữa ổn định và giảm cảm giác tức ngực.

4. Bé không ngậm đúng cách

Ngậm vú đúng là yếu tố quan trọng giúp bé bú hiệu quả và mẹ không bị đau. Nếu ngậm sai, cả mẹ và bé đều có thể gặp nhiều rắc rối trong quá trình bú mẹ.

Dấu hiệu bé ngậm sai:

– Mẹ cảm thấy đau, rát khi bé bú, nhất là ở đầu ti.

– Bé bú nhưng hay cáu gắt, rời vú nhiều lần.

– Bé bú nhiều lần trong ngày nhưng vẫn chậm tăng cân.

Cách khắc phục:

✅ Hướng dẫn bé ngậm sâu vào quầng vú: Miệng bé nên mở rộng, ngậm hết phần lớn quầng vú chứ không chỉ đầu ti. Môi bé cong ra ngoài, cằm chạm vào ngực mẹ khi bú là dấu hiệu ngậm đúng.

✅ Thử các tư thế bú khác nhau: Có thể thử các tư thế như: bế ngang, ôm bóng, mẹ nằm nghiêng cho bú… để xem bé bú dễ dàng hơn ở tư thế nào.

✅ Tìm sự hỗ trợ nếu cần: Nếu đã điều chỉnh tư thế và cách ngậm mà bé vẫn bú khó, mẹ nên nhờ chuyên gia tư vấn sữa mẹ hoặc nhân viên y tế kiểm tra.

5. Tắc tia sữa

Tắc tia sữa là tình trạng khá nhiều mẹ gặp phải, nhất là trong những tuần đầu sau sinh. Nếu không xử lý sớm, tình trạng này có thể dẫn đến viêm vú.

Dấu hiệu nhận biết:

– Mẹ cảm thấy một vùng ngực căng, cứng, đau – như có cục nhỏ bên trong.

– Sữa chảy ra ít hơn bình thường ở bên vú bị tắc.

– Có thể kèm theo cảm giác nóng nhẹ, nhưng chưa sốt.

Cách xử lý:

✅ Cho bé bú bên vú bị tắc trước: Bé bú mạnh sẽ giúp hút sữa hiệu quả, hỗ trợ làm thông tia sữa.

✅ Massage nhẹ nhàng: Dùng tay xoa bóp bầu ngực từ vùng bị tắc hướng về đầu ti theo vòng tròn, đều tay nhưng không quá mạnh.

✅ Chườm ấm trước cữ bú: Giúp giãn nở các ống dẫn sữa, khiến sữa dễ thoát ra hơn. Có thể dùng khăn ấm hoặc túi chườm ấm trong vài phút.

✅ Sau khi bú xong, có thể chườm lạnh: Nếu ngực vẫn còn đau, chườm lạnh giúp giảm sưng và khó chịu.

Nếu sau 1–2 ngày chăm sóc tại nhà mà vùng tắc vẫn không cải thiện, mẹ có thể cần sự hỗ trợ từ bác sĩ hoặc nhân viên y tế.

6. Viêm vú

Viêm vú thường xảy ra khi tia sữa bị tắc kéo dài, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập. Mẹ có thể cảm thấy mệt và khó chịu, nhưng nếu xử lý sớm thì tình trạng sẽ cải thiện nhanh hơn.

Dấu hiệu nhận biết:

– Bầu ngực sưng, nóng, đỏ, có cảm giác đau nhức rõ rệt, thường tập trung ở một vùng.

– Mẹ có thể bị sốt, ớn lạnh, đau người như cảm cúm.

– Cảm thấy kiệt sức, uể oải, ăn uống kém.

Cách xử lý:

✅ Tiếp tục cho bé bú hoặc vắt sữa đều đặn: Việc làm rỗng bầu ngực giúp giảm tình trạng ứ đọng và hỗ trợ khỏi viêm. Bé vẫn có thể bú bên ngực còn lại, trừ khi có chỉ định ngừng bú từ bác sĩ.

✅ Chườm ấm trước khi bú: Giúp sữa dễ chảy hơn, giảm căng tức và hỗ trợ thông tia sữa.

✅ Uống nhiều nước, nghỉ ngơi đầy đủ: Cơ thể cần thời gian hồi phục, vì vậy mẹ nên tranh thủ nghỉ ngơi và bổ sung đủ nước, dinh dưỡng.

✅ Đi khám nếu triệu chứng không đỡ: Viêm vú nếu không được điều trị kịp có thể dẫn đến áp xe. Khi có sốt cao, đau nặng hơn hoặc không cải thiện, mẹ nên đi khám bác sĩ.

7. Áp xe vú

Áp xe vú là biến chứng nặng hơn của viêm vú, xảy ra khi vùng viêm nhiễm tạo thành ổ mủ dưới da. Tình trạng này cần được can thiệp y tế sớm để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và quá trình cho con bú.

Nguyên nhân:

– Thường xuất phát từ viêm vú kéo dài nhưng không được điều trị đúng cách hoặc dừng điều trị giữa chừng.

– Vi khuẩn xâm nhập sâu vào mô vú, hình thành ổ mủ.

Cách xử lý:

✅ Đi khám bác sĩ sớm: Bác sĩ sẽ khám và chỉ định chọc hút mủ hoặc rạch dẫn lưu nếu cần thiết. Không nên tự xử lý tại nhà để tránh nhiễm trùng nặng hơn.

✅ Tiếp tục vắt sữa hoặc cho bé bú bên ngực không bị ảnh hưởng: Việc duy trì tiết sữa vẫn rất quan trọng. Nếu ngực bị áp xe phải tạm ngưng cho bú, mẹ nên vắt sữa ra để duy trì nguồn sữa và tránh tắc thêm bên còn lại.

8. Bé bị dính thắng lưỡi

Dính thắng lưỡi là tình trạng phần mô dưới lưỡi ngắn hoặc dày hơn bình thường, hạn chế chuyển động của lưỡi. Điều này có thể ảnh hưởng đến việc bú mẹ, đặc biệt là trong những tuần đầu đời.

Dấu hiệu nhận biết:

– Bé khó ngậm sâu vào quầng vú, chỉ ngậm đầu ti nên bú không hiệu quả.

– Khi bú phát ra tiếng “chụt chụt”, dễ bị sặc sữa

– Bé bú lâu nhưng vẫn đói, không tăng cân tốt.

– Mẹ có thể thấy đau đầu ti do bé ngậm sai cách.

Cách xử lý:

✅ Trường hợp nhẹ: Bé vẫn có thể bú tốt và tăng cân đều, cơ thể sẽ tự điều chỉnh theo thời gian. Mẹ chỉ cần theo dõi thêm.

✅ Trường hợp nặng: Bác sĩ nhi sẽ khám và đánh giá thêm. Nếu cần thiết, bé có thể được chỉ định cắt thắng lưỡi – một thủ thuật đơn giản, nhanh chóng, giúp cải thiện khả năng bú hiệu quả hơn.

Kết luận

Cho con bú có thể gặp nhiều khó khăn, nhất là trong thời gian đầu. Mẹ hãy lắng nghe cơ thể, quan sát bé và tìm sự hỗ trợ nếu cần..💖